---

Snel naar: Jan Cornelisz - Germent Cornelisz Coop - Jan Sijmonsz Coop - Pieter Simonsz Coop - Pieter Cornelisz Coop - Dirck Claesz Struijver - Jacob Pietersz Coop

---

IV.A.a. JAN CORNELISZ

Wonend op Bangaert in het Oostend van Wervershoof

Zoon van Cornelis Jansz Coopes en Marij Germents (zie III.A.a.)
Geboren rond 1625
Overleden na november 1653

Gehuwd te Wervershoof (RK) op 26 februari 1653 met:

Kinderen uit dit huwelijk:

1. Maria en Bihildis (tweeling)


Mogelijk is deze Jan Cornelisz dezelfde persoon als Jan Cornelisz Coop(es), die van 1629 t/m 1647 in diverse bronnen wordt vermeld als procureur te Abbekerk. Indien dat het geval is, dan kan hij vermoedelijk rond 1650 naar Wervershoof zijn gekomen en daar wat later met Marij Theunis zijn getrouwd. Dit lijkt te worden bevestigd door het feit dat in 1651 ene Jan Cornelisz Coops alias Bordingh wordt vermeld als procureur te Wervershoof. Een Jan Cornelisz Bording wordt in 1654 vermeld als paardenkoper en herbergier te Enkhuizen en in 1659 te Medemblik.

---

IV.A.b. GERMENT CORNELISZ COOP alias PAARDEKOOPER

Veehouder en -handelaar aan de Lagedijk/-weg te Wervershoof

Zoon van Cornelis Jansz Coopes en Marij Germents (zie III.A.a.)
Geboren te Wervershoof rond 1625
Overleden aldaar tussen 14 maart 1680 en 11 februari 1681 (ca. 55 jr.)

Gehuwd te Wervershoof (RK) op 26 januari 1660 met:

Kinderen uit dit huwelijk:

1. Maria
2. Cornelius
3. Susanna
4. Joannes
5. Susanna
6. Susanna
7. Maria
8. Margaretha
9. Gertrudis


Naam en beroep

Germent Cornelisz Coop komt in diverse notariële aktes voor, waarin hij steeds Germendt Cornelisz Paardekooper genoemd wordt. Hij ondertekent dan echter slechts met "germent cornelis" zonder nadere achternaam.

Zijn alias Paardekooper geeft aan wat kennelijk Germents beroep was, namelijk het kopen en verkopen van paarden. Destijds werden paarden voornamelijk door boeren gefokt, sommige deden dat speciaal voor de handel, andere voor eigen gebruik, waarbij dieren die overtollig waren verkocht werden.

De paardenhandel

Nederlandse boeren die paarden fokten zijn eigenlijk altijd meer handelaar dan fokker geweest. Zij bezochten dan ook graag de markten. Wie zichzelf niet voldoende bekwaam achtte om op een markt te kopen, lieten de handel over aan een handelaar, die de dieren verkocht of - indien men een nieuw paard zocht - er een op de markt of ergens "aan huis" kocht.

Ook waren er "commissionairs", die als een soort makelaar optraden en overal paarden die te koop waren wisten te staan. De meeste paardenhandelaren waren knappe paardenkenners, zelfs de minder betrouwbaren onder hen en ook de zgn. scharrelaars. Omdat lang niet iedere paardengebruiker ook tevens een kenner was, werd er van hun ondeskundigheid nogal eens misbruik gemaakt, waardoor de paardenhandelaar een slechte naam kreeg.

Sommige handelaren leidden een rusteloos leven. Zij reisden tussen hun woonplaats en de paardenmarkten en fokkers of gegadigden heen en weer. Tweedehandspaarden die in goede handen waren geweest konden meer waard zijn dan "nieuwe" paarden. Er waren echter allerhande trucs en middeltjes om oude en versleten paarden een beter voorkomen te geven. Vooral Sinti en Roma waren hier bedreven in, ondanks dat zij uitstekende paardenkenners waren.

Paardenmarkten werden verspreid over geheel Nederland gehouden, veelal gecombineerd met een veemarkt, maar ook werden er wel markten gehouden waar uitsluitend paarden aangevoerd werden. De belangrijkste paardenmarkten in Noord-Holland waren Purmerend en Schagen, maar ook in Alkmaar worden op de veemarkt paarden verhandeld.

Germents activiteiten

Op 3 februari 1672 taxeerde Germent Cornelisz Paardekoper samen met Louw Dircksz en Cornelis Pietersz Ruijter diverse landerijen.* Louw Dircksz was de broer van zijn vrouw, Cornelis Pietersz Ruijter was een broer van Adriaan Pietersz Ruijter die gehuwd was met een tante van Marij Pieters Laen. Haar broer IJsbrand Pieters Laen was weer gehuwd met een dochter van Louw Dircksz.

Op 16 februari 1678 kocht Germent enkele kalveren voor een totaalbedrag van 250 gulden. Deze aktes ondertekende hij met "germent cornelis".*

Op 11 februari 1681 verkocht Louw Dirkcsz namens zijn zuster Aeff Dircks diverse koeien en kalveren die bij haar op stal stonden voor 300 gulden. Aeff Dircks ondertekende met een merk, getuigen waren Aerjen en Cornelis Pietersz Ruijter.

---

IV.A.c. JAN SIJMONSZ COOP

Wonend te Wognum in 1682

Zoon van Symon Jansz Coop (zie III.A.c.)
Geboren te Wognum vóór 1662
Overleden na 1682.

Jan Sijmonsz Coop wordt in een notariële akte van 20 februari 1682 vermeld als getuige bij de boedelscheiding van zijn buurvrouw Trijn Jans.

In het kohier van het zout-, zeep-, heren- en redemptiegeld, een lokale belasting in Wognum uit hetzelfde jaar, wordt voor Jan Sijmonsz Coop vermeld: man, vrouw en geen inwonende kinderen en "Capitalist", dat wil zeggen dat zijn vermogen tussen de 1000 en 2000 gulden lag.

---

IV.A.d. PIETER SIMONSZ COOP

Vermoedelijke wonend te Wognum

Zoon van Symon Jansz Coop (zie III.A.c.)
Geboren te Wognum vóór 1643
Overleden na 1663

Gehuwd te Hoorn op 6 oktober 1663 met:

Vermoedelijk uit dit huwelijk:

1. Simon Pietersz Coop


Het bestaan van Pieter Simonsz Coop is pas begin 2015 naar voren gekomen uit onderzoek van Peter Nan, die de inschrijving van zijn huwelijk met Marie Claes in 1663 in de archieven vond. Pieter Simonsz Coop vormt nu de meest waarschijnlijke link tussen zijn vader Symon Jansz Coop (III.A.c.) en zijn zoon Simon Pietersz Coop (V.A.a.), die beiden vermoedelijk in Wognum woonden.

Voordat Pieter Simonsz Coop bekend was, was de veronderstelling dat Simon Pietersz Coop de zoon van Pieter Jacobsz Coop alias Waart (III.D.a.) uit Binnenwijzend was. Bij gebrek aan bronnen uit die plaats en die periode was dit echter altijd een vrij zwakke link. De nieuwe familierelatie is, mede gezien de woonplaatsen, een heel stuk waarschijnlijker.

Vooralsnog zijn er geen andere gegevens over Pieters Simonsz Coop bekend.

---

IV.B.a. PIETER CORNELISZ COOP

Wonend aan de Lagedijk te Wervershoof, waarschijnlijk in 1680 met onbekende bestemming vertrokken.

Zoon van Cornelis Dircksz Coop en Griet Pieters Spruijt (zie III.B.a.)
Gedoopt te Wervershoof op 11 september 1655
Overleden na maart 1680

Geen huwelijk en nakomelingen bekend.


Weeskind

Pieter Cornelisz Coop werd geboren als enigs kind van Cornelis Dircksz Coop en Griet Pieters Spruijt. Hij werd gedoopt in Wervershoof op 11 september 1655, waarbij zijn grootmoeder van vaderszijde, Griet Germents, optrad als meter. Een meter en een peter zijn niet alleen doopgetuige, maar worden ook geacht garant te staan voor een katholieke opvoeding van het betreffende kind.

Nog vóór 1661 kwamen allebei zijn ouders te overlijden. De circa 6-jarige Pieter kwam toen onder de voogdij van zijn oom Claas Dirksz, de broer van zijn vader (zie III.B.b.). Het vermogen van de wees kwam onder toezicht te staan van de Weeskamer te Medemblik, die uit 3 schepenen van het gerecht bestond. Zij benoemden vervolgens Dirk Jansz en Cornelis Jansz tot voogden.

Onderwijl had Pieter van zijn grootmoeder van moederszijde, Geert Claes, een graslandje geërfd. Bij testament had zij bepaald dat de opbrengsten van dit landje bestemd waren voor Pieters opvoeding. In 1662 verkochten de voogden dit graslandje voor 500 gulden aan de weduwe van dominee Paulus Pruijst.

Naar oom Claas

Op 26 februari 1663 verschenen oom Claas Dirksz en de voogden van Pieter op het raadhuis te Medemblik waar zij in een akte lieten vastleggen dat Pieter bij zijn oom Claas Dirksz zou gaan wonen en dat deze hem tot en met zijn 18e jaar zou "versorgen van cost ende dranck, voorts cledinge van linnen en wollen eerl. naer zijn staet ende conditie, oock te laeten leren lesen en ijets schrijven zoo dat behoirt".*

Mocht oom Claas komen te overlijden dan zou grootmoeder Griet Germents, die dus nog in leven was, voor de opvoeding zorg dragen. Voor de kosten daarvan waren de vruchten van genoemde 500 gulden beschikbaar. Dit bedrag werd een maand later door de Weeskamer tegen rente uitgezet bij Trijn Claes, wonend in de Witte Winthont in de Thuijnstraet te Medemblik.

Later zou dat bedrag in delen bij anderen worden uitgezet in de vorm van obligaties. Wie geld wilde lenen moest dat indertijd bij gebrek aan banken namelijk onderling doen; wanneer dit geregistreerd werd kon de lening worden overgedragen en heette het een obligatie. De volgende jaren woonde Pieter, inmiddels 8 jaar oud, in Driehuijs bij zijn oom Claes Dircks, die echter ongeveer 3 jaar later, rond 1666 al overleed.




Voogdijrekeningen

Vanaf 1667 zijn de rekeningen die de voogden van hun bewind moesten afleggen voor de Weeskamer bewaard gebleven. Daarin zijn vele interessante details te vinden. Bijvoorbeeld voogd Jan Jansz Dam die in 1666 voor 7 Gulden en 10 stuivers een doodskist kocht, in het "sterffhuijs" 81 Gulden, 2 stuivers en 8 penningen aantrof en in het volgende jaar op een veiling dat huis voor ƒ 513,0,0 en meubelen en kleren voor ƒ 359,15,4 verkocht.

Pieters ouders waren al eerder overleden, dus de doodskist zal bestemd zijn geweest voor zijn grootmoeder Griet Germents. Het is niet waarschijnlijk dat hij uit zijn geld de kist voor zijn, eveneens rond die tijd overleden, oom heeft betaald. Met het sterfhuis wordt hoogstwaarschijnlijk het ouderlijk huis van Pieter bedoeld waar Griet Germents was blijven wonen en waarvan hij de enige erfgenaam was.

De toen 12-jarige Pieter woonde als het goed is nog bij zijn tante Marij Jacobs. Werd de huur van haar huis uit Pieters geld betaald wanneer de rekening van de voogden in 1667 vermeldde: "bet. aen germent Corn: van huijshuur ƒ 22.0.0"?

Voogd Germent Coop

In 1669 overleed Jan Jansz Dam en werd Germent Cornelisz, wonend te Wervershoof, benoemd tot de voogd die de periodieke rekening moest afleggen. Hij bleef dit tot het einde van de voogdij in 1680, toen Pieter 25 jaar en dus volgens de toenmalige normen meerderjarig was.

Deze Germent noemde zich vanaf 1672 in de voogdijrekeningen "Germent Coop", maar in notariële akten staat hij vermeld als Germent Cornelisz Paardekooper (zie IV.A.b.). Hij is relatief verre familie, namelijk een zesde graads achterneef van Pieter. Desondanks hadden beiden 11 jaar lang een nauwe relatie en benoemde Pieter hem in 1680 zelfs tot zijn enig erfgenaam.

Blijkens de voogdijrekeningen woonde Pieter in 1668 bij Crijn Pietersz; aan hem werd namelijk "Costgelt" betaald. Voor 1669 bedroeg het kostgeld bijv. ƒ 67,0,0. Vanaf 1671 wordt kostgeld betaald aan Jan Bordingh, bij wie hij dan ook woonde. Is deze Jan Bordingh mogelijk dezelfde persoon als Jan Cornelisz Coops, genaamd Bording te Wervershoof en/of als Jan Cornelisz Bordingh die in 1654 genoemd werd als waard en paardenkoper te Enkhuizen (een paardenhandelaar net als Germent Cornelisz)?

Een arm weeskind was Pieter in elk geval niet: hij bezat de 500 gulden van het geërfde graslandje en, als enig erfgenaam van zijn ouders, de opbrengst van zijn ouderlijk huis met inboedel, ter waarde van ca. 900 gulden. Zijn voogden belegden dit geld in obligaties en Pieter kon leven van de rente. De uitgaven die de voogden voor hem deden beliepen tussen de 70 en 150 gulden per jaar en die konden betaald worden uit de rente-inkomsten van gemiddeld 100 gulden per jaar.




Allerlei uitgaven

De grootste uitgavenpost was het kostgeld. Pieter zelf kreeg jaarlijks een paar gulden "buydelgelt" van zijn voogd. Uitgaven die geregeld terugkeerden waren bijvoorbeeld: "schoenen en klompen ƒ 2.4.0", "schoenlapper ƒ 0.8.0" en "aen 2 paer kousen ƒ 1.12.0". "Kousenbant" werd gekocht bij Olphert Lakeman voor ƒ 1.19.0. Ook komen voor: "een paer wanten ƒ 0.8.0", "een hoet ƒ 2.0.0.", "kleeremaecker ƒ 1.18.0" en "verscheijden kleijnigheden ƒ 5.3.0".

Korte tijd bezocht Pieter de school in Wervershoof: in 1671 werd ƒ 1.2.0 aan schoolgeld betaald. Schoolmeester Jacob Roosekrans, tevens de notaris te Wervershoof, was degene die hem lezen en schrijven leerde. Ook Pieters neefje Dirk leerde bij dezelfde meester schrijven: zowel de meester als de leerlingen hadden dezelfde schrijfwijze. Onder zijn testament van 1680 kon Pieter dan ook eigenhandig zijn handtekening zetten.

Op 12 november 1674 werd door de gerechtssecretaris volgens opdracht van de Weeskamer een lijst opgesteld van het vermogen van Pieter, die toen 19 jaar oud was. Er bleken negen obligaties te zijn met een gezamenlijke waarde van maar liefst 1350 gulden.* Ter vergelijking van genoemde bedragen: het gemiddelde jaarinkomen van een boer was toen meest niet hoger dan 300 gulden, terwijl een landarbeider jaarlijks hooguit 150 gulden verdiende.

Rond die tijd woonde Pieter nog bij Jan Bordingh, maar binnen enkele jaren zou hij een eigen huis betrekken op de Lagedijk te Wervershoof: het geld was in ieder geval aanwezig. Op 29 januari 1680, het jaar waarin hij 25 jaar en dus meerderjarig werd, legden de voogden Germent Coop en Aerjen Heddesz hun laatste rekening af en werd Pieter financieel zelfstandig.

Testament

Reeds twee maanden later, op 14 maart 1680, "des avonts de klock vijff ueren", liet Pieter door notaris Jacob Roosekrans zijn testament opmaken wegens "de kort en brosh[eid]z. van 's menschen leven, de seeckerh[eid]z. des doots, ende de onseeckere ure van dien" en "als mede de gevaarlikh[eid]z. van de reijse, op de welcke hij van meninge is hem selven wederom te begeven".*

Tot zijn enige en algehele erfgenaam benoemde hij Germent Cornelisz Coop alias Paardekooper of in geval van vooroverlijden diens kinderen. Kennelijk had Pieter met hem een nauwere band dan met zijn neefje Dirk, die juridisch gezien zijn meest naaste bloedverwant was.


25 is vrij jong om een testament te maken, maar dat kwam destijds vaker voor als iemand bijvoorbeeld op het punt stond om uit te varen. Begunstigden waren dan gewoonlijk ouders of broers en zusters. Het is niet waarschijnlijk dat Pieter als leerling met de VOC mee ging, dat was namelijk alleen voor arme (wees)kinderen. Wellicht betrof het een gevaarlijke reis op de Europese vaart, maar niet als schipper, want hun namen zijn allemaal bekend.

Pieter was op dat moment nog niet getrouwd, wat het makkelijker gemaakt zal hebben om (gevaarlijke) reizen te ondernemen. Waar zijn laatste reis heen ging en of hij die heeft overleefd is onbekend: sindsdien is er van Pieter Cornelisz Coop namelijk niets meer vernomen.

---

IV.B.b. DIRCK CLAESZ STRUIJVER

Veehouder te Wervershoof op Munnikij en aan de Lagedijk op de dam

Zoon van Claes Dircksz en Marij Jacobs (zie III.B.b.)
Gedoopt te Wervershoof op 21 oktober 1665
Begraven aldaar op 24 april 1728 (62 jr.)

Gehuwd te Wervershoof (RK) op 4 augustus 1692 met:

Kinderen uit dit huwelijk:

1. Petrus
2. Catharina
3. Maria
4. Petrus
5. Nicolaus (Claas)
6. Cornelius
7. Catharina
8. Jan


Naam

Dirck Claesz Struijver voerde een opmerkelijke achternaam, die maar heel weinig voorkomt en waarvan de herkomst vooralsnog onbekend is. Het oude woord struiven kan onder meer weerstreven, weerbarstig betekenen, zodat Struyver een bijnaam voor een weerbarstig persoon zou kunnen zijn.

Opmerkelijk is dat te zelfder tijd in het nabijgelegen Driehuijs iemand woonde die ook deze naam droeg: Jacob Cornelisz Struijver. Van hem is slechts bekend dat hij op 27 december 1661 geboren werd als het eerste kind van Cornelis Jacobsz en Cornelisje Pieters uit Driehuijs.

Deze Cornelisje Pieters was een tante van de vrouw van Cornelis Pietersz Laen alias Coopman. Het is onbekend of dit familie is van de familie Coop, maar het is niet uitgesloten dat genoemde Cornelis Jacobsz een zoon zou kunnen zijn van Jacob Jansz Coop(es) uit Wognum. Wegens het ontbreken van schepentrouwboeken uit het jaar dat Cornelis Jacobsz trouwde (1660), is over zijn herkomst vooralsnog niets te zeggen.

Vrouw

Marij Pieters Laen was de jongste van 15(!) kinderen van veehouder Pieter Adraensz Laen en Trijn Jans, die aan de Noorderdijk woonden, eerst 2 jaar op Munnikij, toen 10 jaar op Krimpen en tenslotte weer op Munnikij. Bij de verdeling van haar ouders' erfenis in 1687 erfden haar broers en zusters elk een perceel grasland, terwijl zijzelf samen met haar zuster Aafje het ouderlijk huis aan de Noorderdijk bij Munnikij met koeien, schapen, gereedschap en een melkschuit erfde. Bovendien kreeg Aafje nog 100 en Marij 200 gulden.

Op 17 januari 1689 huwde Marij met Jacob Pietersz uit het even verderop gelegen Driehuijsen. Hij trok bij haar in huis en samen kregen zij één kind dat op 6 april 1690 gedoopt werd met de naam Jacobus. Niet lang daarna moet Jacob Pietersz zijn overleden, want op 4 augustus 1692 hertrouwt Marij Laen met Dirck Struijver. In het katholieke trouwboek werd daarbij vermeld dat zij een dispensatie hadden gekregen wegens aanverwantschap in de vierde graad.

Ook Dirck Struijver ging wonen in Marij's ouderlijk huis op Munnikij, zij het niet voor lang, want in 1695 woonden zij aan de Lagedijk op de Dam, waar zij ook in 1705 nog woonden.

Activiteiten

Dirck Struijver trad meermalen op als voogd. Bijvoorbeeld in 1698 samen met Jan Jacobsz Mooy en in de jaren 1709-1711 samen met Germent Jansz op de Lagedijk over Lijsbeth Dirks en in 1705 samen met IJsbrant Pietersz Laen over de 3 dochtertjes van zijn zwager Jan Jansz Lakeman, die gehuwd was met een zuster van Marij Pieters Laen.*

In 1698 trad Dirck Struijver op als getuige bij het testament van Pieter Dircksz Keijser, een veehouder uit Wervershoof.*

In 1702 liet hij samen met nog 18 andere ingelanden van de Nessepolder een volmacht opstellen voor Pieter van Oort en Dirck Koningh, om namens hen te onderhandelen met het College van Gecommitteerde Raden van Holland en Westfriesland over de landerijen die zij hadden afgestaan nadat deze onder water gelopen waren.*

---

IV.D.b. JACOB PIETERSZ COOP

Herbergier en waard in de Witte Eenhoorn bij de Binnenwijzender sluis te Binnenwijzend/Oosterblokker

Zoon van Pieter Jacobsz Coop alias Waart (zie III.D.a.)
Geboren te Binnenwijzend na 1674
Begraven te Westwoud op 10 februari 1732 (ca. 57 jr.)

Gehuwd aldaar op 10 mei 1699 met:

Kinderen uit dit huwelijk:

1. Grietje
2. Grietje
3. Grietje
4. Grietje
5. Pieter
6. Trijntje
7. Dirk
8. Trijntje
9. Trijntje
10. Dirk
11. dood kraamkind


Huwelijk en kinderen

Op 23 april 1699 werden bij notaris Jacob Schagen te Oosterblokker de huwelijksvoorwaarden van Jacob en Trijntje opgesteld.* Jacob was toen nog minderjarig want hij werd bijgestaan door zijn vader, die bij die gelegenheid Pieter Jacobsz Waart genoemd werd. Trijntje Pieters woonde blijkens deze akte op dat moment al in Binnenwijzend. Inhoudelijk werd uitsluiting van gemeenschap van goederen bepaald en beide partijen ondertekenden de akte.

De 11 kinderen van Jacob Pietersz Coop en Trijntje Pieters werden niet gedoopt in de hervormde kerk. Het gezin zal daarom katholiek zijn geweest. Omdat katholieken uit Binnenwijzend onder de kerkelijke statie Westwoud vielen, werden de kinderen van Jacob Pietersz Coop en uiteindelijk ook hijzelf aldaar begraven.

Bezit en activiteiten

Bij de herziening van de verponding in 1732 werd de huurwaarde van Jacob Pietersz Coops huis vastgesteld op 63 gulden. De oude belasting daarvoor bedroeg ƒ 3,15,-.

Jacob Pietersz Coop wordt vermeld in diverse notariële aktes: bij akte van 19 juli 1731 trad hij op als getuige, waarbij hij in het laatste geval wordt vermeld als herbergier.*

Bij akte verleden voor notaris Jacob Schagen te Oosterblokker van 20 december 1720 werd Jacob Pietersz Coop samen met Cornelis Jansz Raven uit Westwoud gemachtigd door o.a. Aaltje Hendriks om de nalatenschap af te wikkelen van haar zoon Cornelis Pietersz Muijs die in dienst van de VOC in 1717 bij Kaap Hoorn was overleden.* Deze zaak werd vervolgd bij aktes voor notaris D. Agricola te Enkhuizen van 7 april 1723* en 27 september 1725.*

---

Vervolg: Generatie V